komponente van lees

Soos wiskunde, het lees ook verskeie aspekte of boublokke om die leser se vaardighede te versterk.  Dit sluit fonemiese bewustheid, leesbegrip, klanke, vlotheid en woordeskat ontwikkeling in.

Fonemiese bewustheid dek die begrip dat ‘n woord uit verskillende dele bestaan.  Ek hoor die begin-, middel- en eindklanke…Ek kan ‘n woord verskaf wat rym met…

Klanke is die dele waaruit woorde gebou word:  klinkers / vokale, medeklinkers, klanksamevloeiings (br-, -ng, sw-…), dubbelklanke (aa, ee, oo, uu), tweeklanke (ui, oe, eu…) en drieklanke (aai, eeu…).  As die leser nie sy klanke ken nie, kan hy nie die woord ontsluit (lees of spel) nie.  Dus is ‘n goeie kennis van klanke belangrik.

Vlotheid het te make met die vloeiendheid van lees.  Dit steun nogal sterk op die leser se vermoë om dele van woorde en hele woorde met die eerste blik of oogopslag te herken.  ‘n Groot hoeveelheid woorde val onder die konsep sigwoorde of hoë frekwensie sigwoorde.  Hoe vinniger en hoe meer akkuraat hierdie woorde gelees word, hoe meer vloeiend lees die kind.  Vlotheid neem egter hande met sigwoorde én leestekens.  Die kennis van leestekens en hul gebruike, maak die leesproses ‘n outomatiese proses.  Dink maar net aan jou bestuursvernuf.  Jy weet hoe om verkeerstekens en padaanwysings te gebruik sonder om twee maal te dink.

Woordeskat ontwikkeling is ‘n lekker en spesiale oefening wat deurgaans kan plaasvind en sonder veel “stres”.

Gebruik die vakansie om spelenderwys en op ‘n ontspanne manier aandag aan die konsepte van lees te skenk en lees, lees, lees 😆 Koop ‘n boek of ruil uit met ‘n vriendin.

Time4learning is ‘n Amerikaanse webwerf wat ook hier en daar verklarings oor leesontwikkeling oulik voorstel.  Gaan loer gerus…

Tik voorts soekterme soos “lees, leeslys, sigwoord, woordeskat, abc, klanke, hersien, dubbelklank, tweeklank, drieklank, flits…ouditiewe, visuele, ogies, rympies, engels” by die bruin soekblokkie laer af aan die regterkant in vir verskeie idees.

Sigwoorde of Hoë Frekwensie woorde

Sigwoorde vorm ‘n brug tussen die aanvanklike “klanklees” tot by vlotlees. Hoe vinniger die kind dus daardie “tussen-in” woorde kan herken, hoe vlotter sal hy lees en dus sal die leesbegrip ook sterker wees.

Sigwoorde is al die kleiner en meer algemene woorde wat in die meeste graadtoepaslike leesboeke voorkom.  Dit is woorde soos dae van die Week, maande van die jaar, tussenvoegsels, lidwoorde en voornaamwoorde.  (Vra gerus jou kind se juffrou vir voorbeelde van hierdie woorde of kyk na die lys uit Hauptfleish en Grové se gidse hieronder.)

‘n Tuisprogrammetjie om sigwoorde vas te lê:

1. Slangetjies en leertjies:  Plak kaartjies met sigwoorde op die speletjie vas.  Lees sigwoorde by die leer se punt en slang se bek.
2. Hou ‘n Skattejag met raaisels rakende sigwoorde – veral getalname, dae en maande.
3. Bordspel:  Elke blok het ‘n sigwoord.  Lees woord waarop dobbelsteen land.  Plak sommer die woorde bo-oor ‘n bordspel soos Monopoly sy straatname…of trek julle eie blokke.
4. Speel “snap” met flitskaarte van sigwoorde.
5. Vang vis met Sigwoorde:  Skryf die woorde op kartonvisse en skuif ‘n skuifspeld oor die visse se lywe.  Tel die visse dan met magnete op.  Lees die sigwoord.
6. Leer klim:  Sigwoorde is op die sporte en die leerder lees terwyl sy “klim”.
7. Bou ‘n muur:  Lees flitskaarte een-vir-een en plaas ‘n flitskaart op elke steen op die prent – om ‘n muur te bou.

Drukbare dokumente verskyn onder. 

sigwoorde hoë frekwensie woorde (Drukbaar)

Sigwoord soektog

dae-take

Sigwoorde

Aanlyn sigwoorde

Sigwoordjies

sight words 2015

Die Engelse sigwoorde.